ครอบฟัน: ทุกสิ่งที่คุณต้องรู้เกี่ยวกับการครอบฟัน
การ ครอบฟัน (Dental Crown) เป็นหนึ่งในวิธีการทางทันตกรรมที่สำคัญสำหรับการรักษาฟันที่เสียหายหรืออ่อนแอให้กลับมามีความแข็งแรงและสวยงามอีกครั้ง
บทความนี้จะพาคุณไปรู้จักกับการครอบฟัน ประโยชน์ และขั้นตอนการทำที่สำคัญ
การครอบฟันคืออะไร?
การครอบฟันเป็นการคลุมฟันที่ได้รับความเสียหายด้วยวัสดุที่มีความแข็งแรง เช่น เซรามิกหรือโลหะ เพื่อช่วยฟื้นฟูความแข็งแรง การใช้งาน และรูปลักษณ์ของฟัน ซึ่งเหมาะสำหรับกรณีที่ฟันมีปัญหามากเกินกว่าจะใช้การอุดฟัน เช่น ฟันผุอย่างรุนแรง หรือหลังการรักษารากฟัน
ประเภทของครอบฟัน
การครอบฟันมีหลายประเภท ขึ้นอยู่กับความต้องการและวัสดุที่ใช้ ซึ่งแต่ละประเภทมีข้อดีและข้อเสียที่แตกต่างกัน:
- ครอบฟันโลหะ (Metal Crown)
วัสดุโลหะเป็นที่นิยมเนื่องจากมีความแข็งแรงทนทาน แต่สีของโลหะมักไม่ตรงกับฟันธรรมชาติ (เห็นเป็นสีเงิน หรือสีทอง) ทำให้เหมาะกับการครอบฟันด้านหลังที่ไม่สามารถมองเห็นได้ชัด - ครอบฟันเซรามิกหรือพอร์ซเลน (Porcelain Crown,e.max crown)
มีความใกล้เคียงกับสีฟันธรรมชาติและเป็นที่นิยมในกรณีที่ต้องการความสวยงาม เหมาะกับฟันหน้าที่ต้องการเน้นความสวยงามมากเป็นพิเศษ - ครอบฟันผสม (Porcelain-Fused-to-Metal Crown)
เป็นการผสมระหว่างเซรามิกกับโลหะ เพื่อให้ฟันมีความแข็งแรงและสวยงาม แต่บางครั้งอาจเห็นขอบโลหะได้หากเหงือกร่นลงไป - ครอบฟันเซอร์โคเนีย (Zirconia Crown) หรือ เซรามิก
วัสดุเซอร์โคเนียมีความแข็งแรงมากและสามารถเข้ากับสีฟันธรรมชาติได้เป็นอย่างดี ทำให้เป็นทางเลือกที่ดีสำหรับการครอบฟันทั้งฟันหน้าและฟันหลัง
เมื่อไรที่ต้องทำการครอบฟัน?
การครอบฟันมักจะเป็นทางเลือกในการรักษาเมื่อ:
- ฟันที่เสียหายจากการผุรุนแรง
- ฟันที่มีการรักษารากฟัน
- ฟันที่แตกหรือหัก
- ต้องการฟื้นฟูรูปร่างหรือสีฟันที่ไม่สวยงาม
- ปกป้องฟันหลังการอุดฟันขนาดใหญ่
- ฟันร้าว : เป็นภาวะที่เกิดการแตกร้าวภายในตัวฟันจนสร้างความเจ็บปวดขึ้นขณะเคี้ยว แรงกดจากการเคี้ยวนี้จะลงไปยังช่องร้าวทำให้มีความรู้สึกเหมือนฟันจะแตกออกจากกัน การครอบฟันจะช่วยคลุมฟันเอาไว้ด้วยกัน กระจายแรงกดให้ไปทั่วทั้งปาก และช่วยลดความเจ็บปวดลงได้
ขั้นตอนการทำครอบฟัน
- การตรวจและเตรียมฟัน
ทันตแพทย์จะทำการตรวจฟันที่เสียหายและเตรียมฟัน โดยการกรอฟันเพื่อให้ครอบฟันสามารถเข้าพอดีกับฟันที่ต้องการครอบ - การพิมพ์แบบฟันหรือแสกนดิจิตอลสามมิติด้วยเครื่อง 3D SCANNER
ทันตแพทย์จะแสกนแบบฟันเพื่อใช้ในการทำครอบฟันเฉพาะบุคคล ด้วยเครื่องแสกนสามิติ - ครอบฟันชั่วคราว
ในระหว่างที่ครอบฟันถาวรยังไม่เสร็จ ทันตแพทย์จะติดครอบฟันชั่วคราวเพื่อปกป้องฟันระหว่างรอ - การติดครอบฟันถาวร
เมื่อครอบฟันถาวรเสร็จสิ้น ทันตแพทย์จะนำครอบฟันมาลองใส่และปรับให้เข้ากับฟันก่อนจะติดครอบฟันถาวรด้วยซีเมนต์ทางทันตกรรม
ข้อดีของการครอบฟัน
- เพิ่มความแข็งแรงให้กับฟันที่อ่อนแอ
- ฟื้นฟูรูปลักษณ์และการใช้งานของฟัน
- ปกป้องฟันจากการเสียหายเพิ่มเติม
- อายุการใช้งานยาวนาน หากดูแลรักษาอย่างดี
ครอบฟันชั่วคราว
การรักษาคนไข้ที่ฟันแตกหรือครอบฟันเดิมแตก
หลังจากที่แพทย์จะทำการกรอแต่งฟัน และแสกนในช่องปาก เพื่อส่งให้ช่างเทคนิคทันตกรรมทำครอบฟันตัวจริงขึ้นมา โดยจะใช้เวลารอประมาณ หนึ่งถึงสองสัปดาห์
ระหว่างที่รอ ก็จะทำครอบฟันชั่วคราวใส่ให้คนไข้ โดยวัสดุที่ใช้ทำจะเป็น อะคริลิค หรือไม่ก็ เรซิน(คล้ายวัสดุอุดฟัน) ที่จะมีความคงทนในช่วงระยะเวลาหนึ่งๆ โดยจะมีคำแนะนำในการรักษา คือ ต้องระวังการใช้กัดของแข็ง ของเหนียว เนื่องจากครอบชั่วคราวอาจจะหลุดได้
สรุป
การครอบฟันเป็นวิธีที่มีประสิทธิภาพในการรักษาฟันที่เสียหายหรืออ่อนแอ โดยช่วยให้ฟันกลับมามีความแข็งแรงและรูปลักษณ์ที่สวยงามได้อีกครั้ง การเลือกประเภทของครอบฟันขึ้นอยู่กับความต้องการและสถานการณ์ของฟัน หากคุณมีปัญหาฟันเสียหายหรือต้องการฟื้นฟูฟัน การปรึกษาทันตแพทย์เพื่อทำการครอบฟันเป็นตัวเลือกที่ดี
คำถามที่พบบ่อยเกี่ยวกับการครอบฟัน
- ครอบฟันใช้เวลานานแค่ไหนในการทำ?
โดยทั่วไปแล้วการทำครอบฟันจะใช้เวลาประมาณ 1-2 ครั้ง - การครอบฟันเจ็บไหม?
โดยมากการครอบฟันจะไม่ทำให้เจ็บ เพราะทันตแพทย์จะใช้ยาชาเฉพาะที่ แต่หลังจากยาชาหมดฤทธิ์อาจรู้สึกไม่สบายเล็กน้อย - ครอบฟันสามารถอยู่ได้นานแค่ไหน?
ครอบฟันสามารถอยู่ได้นานหลายปี โดยทั่วไปอยู่ระหว่าง 5-15 ปี ขึ้นอยู่กับการดูแลรักษา
วิธีการปฏิบัติและดูแลหลังทำครอบฟันและวีเนียร์
อาการที่อาจพบได้หลังจากการทำครอบฟัน,วีเนียร์
- การทำครอบฟันจะแบ่งการรักษาเป็นสองช่วง คือ
- ครั้งแรก แพทย์จะทำการกรอแต่งเนื้อฟัน พิมพ์ปาก และทำครอบฟันชั่วคราว
- ครอบฟันชั่วคราวทำจาก อะคริลิก และยึดด้วยซีเมนต์ชั่วคราวสีขาวทึบ
- อาจมีเศษซีเมนต์หลงเหลืออยู่สามารถแปรงด้วยแปรงสีฟันออกได้
- หลีกเลี่ยงอาหารแข็ง และ เหนียว เนื่องจากอาจทำให้ครอบฟันชั่วคราวหลุด
- หากครอบฟันชั่วคราวหลุดให้ทำความสะอาดและตากให้แห้ง เก็บไว้นำมาให้ทันตแพทย์
- ฟันที่เป็นฟันธรรมชาติอาจมีอาการเสียวเมื่อทานของเย็นหรือของหวานได้ เนื่องจากขอบจะไม่พอดีเท่ากับครอบฟันจริง
- หากมีอาการปวด บวม ให้มาพบแพทย์
- ครั้งแรก แพทย์จะทำการกรอแต่งเนื้อฟัน พิมพ์ปาก และทำครอบฟันชั่วคราว
- ครั้งที่สอง
- แพทย์จะทำการใส่ครอบจริง และยึดด้วยซีเมนต์ถาวร(แล้วแต่กรณี)
- จมีอาการเสียวฟัน เมื่อทานของเย็น หรือแรงกัดในวันแรกๆ แล้วจะค่อยๆหายไปเอง
- เนื่องจากขอบของครอบฟันอยู่บริเวณขอบเหงือก อาจจะรู้สึกระคายเคืองบริเวณขอบเหงือกในวันแรกๆ
- อาจจะต้องใช้เวลาสักสองถึงสามวันในการปรับตัวกับครอบฟัน
- ถ้ารู้สึกว่าเคี้ยวไม่ถนัด,กัดแล้วกระแทก ให้มาพบแพทย์เพื่อตรวจและปรับแต่งครอบฟันให้เหมาะสม
- ห้ามใช้ฟันกัดของแข็ง เช่น กระดูก เมล็ดแข็งๆ เนื่องจากวัสดุบูรณะอาจจะแตกได้
- ในคนไข้ที่นอนกัดฟัน แพทย์แนะนำให้ใส่เฝือกสบฟัน เพื่อป้องกันการแตกของวัสดุจากแรงบดเคี้ยว
- แพทย์จะทำการใส่ครอบจริง และยึดด้วยซีเมนต์ถาวร(แล้วแต่กรณี)
ครอบฟัน สะพานฟัน วีเนียร์ เราคาดหวังให้อยู่ได้เป็นสิบปีแต่จะไม่อยู่ตลอดไป แต่อย่างไรก็ตามสิ่งที่สำคัญขึ้นกับการดูแลรักษาของคนไข้ ที่ต้องมาตรวจเช็คทุกหกเดือน และทำความสะอาดโดยการแปรงฟัน และใช้ยาสีฟันอย่างเหมาะสม
ทันตกรรมประดิษฐ์ (Prosthodontist)
ทพญ. ทิชา ทองระกาศ
Dr. Ticha Thongrakard
Prosthodontist(ทันตกรรมประดิษฐ์)
• D.D.S. Chulalongkorn University
• Master Degree of Prosthodontic Dentistry
• Certificate of Implant Dentistry Chulalongkorn University
ทพญ.สลิลภร ศรีเจษฎาพันธ์
Dr.Salinporn Srijesdapun
Prosthodontist(ทันตกรรมประดิษฐ์)
• Doctor of Dental Surgery (DDS) Faculty of Dentistry, Chulalongkorn University
• Higher Graduate Diploma of Clinical Sciences Program (Prosthodontic), Chulalongkorn University
Esthetic and restorative dentist
ทพญ.อัญชุลี สุวรรณรัตน์
Dr.Aunchulee Suwannarat
Esthetic and restorative dentist
- Doctor of Dental Surgery (DDS) Faculty of Dentistry, Mahidol University
- Graduate Diploma in Clinical Sciences (Esthetics in crowns and fixed partial dentures), Chiang Mai University